Onderdeel van crisisteam na verwoestende plofkraak Alkmaar
Bevolkingszorg in ‘rampgebied’
Bewoners van de Alkmaarse Achterstaat en omgeving schrokken in de nacht van 23 op 24 september rond drie uur letterlijk wakker van twee immense dreunen. Tientallen ramen gingen aan diggelen, woningen en winkelpanden raakten ontzet. Oorzaak: een professioneel uitgevoerde plofkraak op een geldautomaat.
“Ik geloof niet dat ik zoiets vaker heb gezien. De impact op de omgeving was enorm”, schetst dienstdoend OvD Bevolkingszorg Lionique Engel – in het dagelijks leven aov’er in de gemeente Den Helder – de situatie zoals ze die aantrof. Drie uur na de verwoestende explosies zette ze voor het eerst voet in het ‘rampgebied’. Daar liepen tal van lijnen door elkaar; de Explosieven OpruimingsDienst Defensie (EODD) was bezig niet-ontplofte restexplosieven te verwijderen, de politie focuste op sporenonderzoek en de brandweer en Ambulancedienst stonden nog steeds paraat vanwege mogelijk explosie- en brandgevaar. Ondanks die omvang werd Lionique er pas laat bijgehaald, vertelt ze. “Formeel gezien was het een GRIP-nul-incident en dan wordt de OvD Bevolkingszorg niet automatisch opgeroepen. Maar dit was wel iets van buitengewone proporties. Uiteindelijk heeft de situatie dat er mensen waren voor wie opvang moest worden geregeld, ertoe geleid dat ik alsnog ben gealarmeerd. Dat was kort na 5 uur. Voordat ik er was, was het een uur later. Op dat moment waren de woningen al ontruimd en hadden de meeste mensen die hun huis moesten verlaten zelf al iets geregeld. Toen ik kwam, waren er nog twee mensen die op straat zaten. Voor hen heb ik een ontbijtje in een nabijgelegen hotel geregeld.”
Wachttijd
Terugblikkend was het aan de ene kant een nadeel dat ze er pas later bijkwam. “Want je processen zijn nog niet opgestart en dat is best onhandig. Aan de andere kant: de EODD heeft altijd lang werk en was net zo’n beetje klaar toen ik kwam. Het scheelde mij in dit geval heel veel wachttijd. Bovendien waren er dingen die ik meteen kon oppakken. Zo was Salvage nog niet gealarmeerd, had de EODD een geschikte locatie nodig om het restexplosief tot ontploffing te brengen en moest er een bouwinspecteur komen. Die was van de gemeente Alkmaar en was er uiteindelijk te vroeg, omdat de politie nog sporenonderzoek moest doen. Hem heb ik geadviseerd naar huis te gaan tot hij aan de slag kon, hij woonde er ongeveer om de hoek. Naarmate het sporenonderzoek vorderde, hebben we een veger laten komen om het glas weg te halen. We zijn steeds kleinere cirkels gaan maken en zo zorgden we ervoor dat de gebouwen en winkels die nog toegankelijk waren zo snel mogelijk weer bereikbaar werden.” Ook informeerde ze zelf burgemeester Anja Schouten van Alkmaar over de situatie, op het moment dat ze haar Alkmaarse aov-collega nog niet kon bereiken. “Het was best een groot incident en ik wilde voorkomen dat zij het later via andere kanalen buiten de officiële zou horen.” Bij een GRIP-opschaling is het informeren van de burgemeester vaak meer een automatisme dan bij een niet multidisciplinair opgeschaald incident.
“Formeel gezien was het een GRIP-nul-incident en dan wordt de OvD Bevolkingszorg niet automatisch opgeroepen”
Overdragen
Rond half tien ’s morgens was de overdracht naar de gemeente. “Het enige proces dat toen later nog moest worden opgepakt was de inspectie van de woningen. De brandweer was al weg, de politie was aan het afschalen en Salvage had ook bijna alles rond. Op een gegeven moment ben je de enige OvD’er die er nog rondloopt. Het was ook voor mij een mooi moment om af te sluiten. Ik heb alle contacten die ik had ter plaatse overgedragen aan mijn collega van de gemeente Alkmaar. Daarna ben ik naar huis gegaan.” “Achteraf gezien was het handiger geweest als ik eerder ter plaatse was geweest”, zegt ze. “Dan had ik meer kunnen betekenen en vanaf het begin de regie kunnen pakken op de Bevolkingszorg processen. Nu waren de mensen die uit hun huis moesten bijvoorbeeld al weg toen ik kwam. Gelukkig kwamen ze langzaam poolshoogte nemen toen Salvage net was gearriveerd en konden we zo alsnog vrij eenvoudig namen en adressen noteren. De gevolgen van een plofkraak zijn divers en er gaan veel gemeentelijke processen spelen. Opschalen had nu niet zoveel zin meer, de situatie was al bijna stabiel en er gaat dan veel tijd over heen voordat de andere collega’s ter plaatse zijn die bij een GRIP 1 worden gealarmeerd. Maar voor een eventuele volgende keer zou het wel mijn advies zijn. We hebben nu ervaren dat na een plofkraak veel gemeentelijke processen tegelijkertijd gaan spelen en dan is het fijn om als OvD Bz eerder te worden opgeroepen.”
