‘Miss Omgevingsanalyse’ Skye van Gooswilligen
“Het belangrijkste is objectief blijven”
Sinds ze tijdens haar studie met medestudenten een prijs misliep door een ondermaatse analyse in een communicatieadvies, heeft Skye van Gooswilligen iets met het grondig doorlichten van dingen. Dat doet de Rotterdamse vooral in omgevingsanalyses. ‘Miss Omgevingsanalyse’, zoals ze zichzelf op LinkedIn noemt, heeft er zelfs een bedrijf in, dat onder meer trainingen verzorgt. Zo traint ze eind juni de omgevingsanalisten van de gemeenten en VRNHN die ingezet worden tijdens grote incidenten, rampen en crises.
Wat is jouw definitie van een omgevingsanalyse?
“Een omgevingsanalyse is een overzicht van de communicatiebehoefte bij de doelgroep. Wat leeft er? Welke emoties? Welke zorgen? Bijvoorbeeld: welke vragen hebben mensen die in de buurt van een grote brand met enorme rookontwikkeling wonen? Die informatiebehoefte is de basis van het communicatieadvies dat je schrijft voor de crisisteams die tijdens een groot incident actief zijn”
Hoe verzamel je informatie?
“Internet is heel belangrijk. Twitter is hofleverancier, al neemt dat aandeel gestaag af. Maar je kijkt ook rond in fora of bij lokale, regionale en landelijke nieuwsmedia. Vaak kun je rond feitelijke berichtgeving over incidenten veel reacties lezen. We zien wel dat mensen zich in toenemende mate bewust zijn van wat ze in de openbaarheid op sociale media roepen. Steeds meer informatie gaat rond in besloten groepen op Facebook, WhatsApp of Telegram. Daar kom je niet zomaar bij. Tegelijkertijd zijn er meer beeldgeoriënteerde sociale media gekomen: Instagram, Snapchat, TikTok. In de praktijk groeit daardoor de relevantie van offline bronnen zoals de wijkagent, de buurtbeheerder. Daarin investeren wordt belangrijker.”
Is dit werk anders dan vijf jaar geleden?
“Beslist en dat heeft daarmee te maken. Door die gesloten groepen verdwijnen veel geluiden uit het zicht. We werken met speciale computerprogramma’s om goed, gericht en efficiënt te kunnen zoeken, maar die hebben alleen toegang tot openbare bronnen en de kunst is toch voldoende naar boven te halen. Dat betekent dus veel meer bouwen aan eigen netwerken. Ken je mensen in gesloten groepen? Willen ze informatie met je delen? Wat is daarvoor nodig? Je moet bijna streetsmart zijn. Maar dat maakt het wel ongelooflijk uitdagend.”
“Het is heel belangrijk dat je nergens iets van vindt. Het is bijna bètawetenschap,
je kijkt en je ziet alleen nullen en enen”
Is er een ABC voor omgevingsanalisten?
“Nee. Ieder mens zit anders in elkaar en elke analist heeft zijn eigen werkwijze. In zijn algemeenheid kun je wel zeggen dat de kwaliteit van de analyse staat of valt met een goede intake van informatie. De kwaliteit van de data die je binnenhaalt is bepalend voor je analyse en het advies dat daaraan uiteindelijk wordt gekoppeld. Daarbij is het sterk afhankelijk voor wie je de analyse maakt en op welke vragen je antwoord wilt hebben. Een analyse voor een CoPI (het team dat ‘op straat’ bezig is met de incidentbestrijding - red) is anders van aard dan die voor een ROT (regionaal operationeel team - red). Een ROT denkt veel meer op tactisch-strategisch vlak: wat zijn de oorzaken, wat is de schade, wat zijn de effecten, et cetera.”
Hoe belangrijk is oefenen?
“Cruciaal. Omgevingsanalyses maken is net als fietsen. Op een gegeven moment krijg je het door en dan moet je het bijhouden. Dat benadruk ik ook altijd in de trainingen die ik geef. Ik oefen zelf ook nog altijd. Elke situatie is weer anders en net als iedereen maak ook ik gewoon nog fouten. Bovendien: in dit vak ben je sterk media-afhankelijk. En het medialandschap verandert aan de lopende band. Je moet daarin mee, anders kun je je werk niet meer goed doen.”
Wat is het belangrijkste?
“Objectief blijven. Soms is dat moeilijk, bijvoorbeeld bij een heel heftig incident. Maar het is heel belangrijk dat je nergens iets van vindt. Het is bijna bètawetenschap, je kijkt en je ziet alleen nullen en enen. Alleen dan kun je een goed advies geven.”
Is de omgevingsanalyse onmisbaar?
“De omgevingsanalyse maakt het verschil omdat hij inzicht geeft in blinde vlekken. Ik zou ‘m in de crisiscommunicatie absoluut niet willen missen, want hij brengt daadwerkelijk iets mee. Een omgevingsanalyse maakt duidelijk wat leeft in de buitenwereld. Dat is inzicht waar je iets mee kunt. In elk geval hoef je niet meer op onderbuikgevoel te koersen. En dat is in deze tijd, waarin alles breed wordt uitgemeten, van groot belang.”