EN ZO HELP JE INEENS INCIDENTEN BESTRIJDEN...
Zo ben je met je dagelijkse werk bezig, zo verleen je ineens hand- en spandiensten bij bijvoorbeeld een grote brand. Hoe verloopt de bestrijding van een incident? Wanneer en hoe raakt je gemeente betrokken? Een voorbeeld:
DONDERDAG 10 APRIL EXPLOSIE TITANIALAAN HEERHUGOWAARD
Donderdag 10 april. Het is 20.12 uur als bij de meldkamer in Haarlem alarm wordt geslagen vanwege een zware explosie en brand in een appartementencomplex aan de Titanialaan in Heerhugowaard. Hulpdiensten rukken massaal uit. Ter plekke is de chaos groot: een deel van de gevel is uit het gebouw geslagen en het is onduidelijk of er slachtoffers zijn. Nog geen tien minuten na de eerste melding gaan ook de pagers bij de leden van het Expertteam Bevolkingszorg.
TIJDLIJN INCIDENT
20:19:04 uur ➜ @VRNHN
Brandweer is onderweg naar een brand op de Umbriellaan in Heerhugowaard.
Meer informatie volgt.
20:20 uur ➜ GRIP 1
Officier van Dienst Bevolkingszorg (OvD-Bz) Björn Dekker en Voorlichter van Dienst (VvD) Mikel Heijdens begeven zich naar het incident. Ter plekke adviseert de Leider CoPI Mikel een tweede voorlichter in te schakelen. Na een oproep in de appgroep vertrekt tweede Voorlichter van Dienst Janine Moddermann naar Heerhugowaard.
20:51 uur ➜ GRIP 2
In verband met de opschaling worden ook de leden van het Regionaal Operationeel Team (ROT) en de ondersteunende secties gealarmeerd.
Inmiddels is Officier van Dienst Mark Neesen als tweede OvD onderweg. Aanrijdend volgt Mark de ontwikkelingen via de portofoon. Met het gevoel “een oorlogsgebied” in te rijden ziet hij op locatie dat het rond het getroffen pand wemelt van de mensen. De politie houdt kijkers op afstand. Waar hij kijkt, ziet hij zwaailichten.
20:55 uur ➜
Vanwege de mogelijk grote impact van het incident wordt door de gemeente besloten regelmatig een crisisoverleg te voeren op het gemeentehuis van Dijk en Waard. Voor het overleg verzamelen zich onder andere AOV’ers Nancy Dijkstra en Marielle Tolman-Bakker en communicatieadviseurs Sylvia Stoop en Ronald Groot. Sylvia en Ronald hebben dan al een aantal communicatiecollega’s gevraagd paraat te staan voor hand- en spandiensten, zoals het doorplaatsen van berichten op de website van de gemeente. Ook de gemeentesecretaris, burgemeester Maarten Poorter en de politie schuiven aan.
“Je geeft mensen in je organisatie aan dat dit soort situaties voor kunnen komen. Als het dan daadwerkelijk gebeurt en je ziet hoe iedereen zich inzet, is dat heel tof om te zien gebeuren en maakt je trots op je organisatie!”
- AOV’er Nancy Dijkstra over de betrokkenheid van collega’s -
20:56:23 ➜ @VRNHN
In een appartementencomplex aan de Umbriellaan heeft vermoedelijk een explosie plaatsgevonden, waarna brand is ontstaan. De hulpdiensten zijn in groten getale uitgerukt. Blijf uit de buurt van de locatie! Geef hulpdiensten de ruimte om hun werk te doen.
21:10 uur ➜
Tweede Voorlichter van Dienst Janine arriveert in Heerhugowaard. Afgesproken is dat zij het contact met de pers voor haar rekening neemt. Het eerste wat ze doet is een persvak maken. Daar staat ze met de informatie die ze na elk CoPI-overleg van Mikel krijgt verslaggevers te woord. Tussendoor wordt ze op de perstelefoon “helemaal platgebeld” door media. Ook de politievoorlichting komt ter plaatse. “Die waren ook twee man sterk gekomen. Dat was fijn, want op een gegeven moment hoorden we dat er arrestaties waren verricht. Maar daar kunnen wij natuurlijk helemaal niets over zeggen.” De vier voorlichters van politie en veiligheidsregio onderhouden de gehele avond een kort lijntje en stemmen in de communicatie veel af. “Dat werkte heel plezierig.”
21:15 uur ➜
Het proces ‘publieke zorg’ wordt opgestart i.v.m. de opvang-voorzieningen die nodig zijn. OvD Mark treedt daarop in overleg met AOV’er Nancy. Besloten wordt het gemeentehuis open te stellen voor de bewoners. Dat ligt op een klein kwartier wandelen van het getroffen complex.
Killian Beers, in het dagelijks leven woordvoerder van de burgemeester van Alkmaar, is gealarmeerd als pers- en publieksvoorlichter en gevraagd naar het regionaal crisiscentrum in Alkmaar te komen. Het eerste wat hij daar doet is een inventarisatie maken. “Wat is er gebeurd, wat weten we, wat weten we niet, wat is er gecommuniceerd en kunnen we iets naar buiten brengen? Het is belangrijk dat het bij zoiets groots niet té lang stil blijft op de crisispagina”, aldus Killian. Zijn eerste bericht is een oproep aan mensen uit de buurt te blijven en de hulpdiensten ruimte te geven.
21:25 uur ➜
Communicatieadviseur Sylvia van de gemeente Dijk en Waard heeft voor het eerst contact met hoofd crisiscommunicatie Linda Kat en even later ook met communicatieadviseur ROT Gea Wolfslag, op zoek naar informatie. “De burgemeester wilde graag zijn rol als boegbeeld pakken en de pers op de incidentlocatie te woord staan, maar we wisten nog niet exact wat er aan de hand was”, zegt zij.
21:52:40 uur ➜ @VRNHN
Bewoners en hun verwanten worden opgevangen in het gemeentehuis. Blijf uit de buurt van de locatie zodat de hulpdiensten hun werk kunnen doen.
21:59 uur ➜
OvD Björn vraagt het Rode Kruis een Bevolkingszorg-team te sturen om te helpen bij de opvang en de registratie. Ongeveer een half uur later zullen zij melden dat 2 teams gealarmeerd en onderweg zijn.
22:00 uur ➜
Ook Yolanda van Helmond, werkzaam bij de SED-organisatie, stapt het regionaal crisiscentrum binnen als pers- en publieksvoorlichter. Het is haar eerste echte inzet voor de sectie Crisiscommunicatie. Ze verwacht een hoog stressniveau, maar treft precies het tegenovergestelde. “Er heerste een serene rust. Iedereen was geconcentreerd bezig.” Met Killian verdeelt ze de taken: de een bereidt een tekst voor, de ander probeert meer informatie op te halen. Ook maakt ze de ‘Q&A’. De informatie komt gedurende de avond in hele kleine brokjes binnen, wat het naar buiten brengen van nieuwsberichten bemoeilijkt. “Er was veel onduidelijk en dat bleef lang zo.”
22:03 uur ➜
Het gemeentehuis opent de deuren van de opvang. OvD Mark meldt zich daar met een van de twee coördinatoren van Salvage die zijn opgeroepen. Als zij net zijn gearriveerd, druppelen de eerste bewoners binnen. “Toen zijn we samen gaan registreren”, zegt Mark. “In principe geldt voor ons: we registreren niet, tenzij … Dit was een typisch geval van tenzij. We hadden begrepen dat er veel onduidelijk was over mogelijke slachtoffers. Snel registreren kon helpen meer duidelijkheid te verschaffen.” De stemming onder de bewoners die zich melden noemt hij kalm, rustig en gelaten.
22:04:54 ➜ @VRNHN
De brandweer gaat waar mogelijk van deur tot deur om te controleren of iedereen uit het pand is. Er staan uit voorzorg veel ambulances klaar om mogelijke gewonden te helpen.
22:15 uur ➜
Het is duidelijk dat voor de bewoners van 72 appartementen in elk geval voor 1 nacht opvang nodig is. De sectie Bevolkingszorg belt met hotels. Door een groot evenement in de omgeving zijn veel hotelkamers volgeboekt. Uiteindelijk worden veertig beschikbare opvangplekken voor één nacht gevonden bij de Van der Valk-hotels in Hoorn en Akersloot.
22:45 uur ➜
De brandweer geeft het sein ‘brand meester’. Niet veel later wordt burgemeester Maarten Poorter in een politieauto naar het incident gereden. Vanuit de veiligheidsregio is door Killian en Gea een woordvoeringslijn opgesteld voor de burgemeester, die tijdens de rit vertaald wordt naar zijn verklaring aan de massaal toegestroomde pers. “De veiligheidsregio gaat over het proces, de crisiscommunicatie ligt bij hen”, aldus communicatieadviseur Sylvia van de gemeente. “De operationele informatie konden we koppelen aan onze eigen, lokale kennis. Die samenwerking liep echt heel goed.”
Nadat hij terug is van het incident, gaat burgemeester Maarten Poorter in het gemeentehuis in gesprek met de bewoners.
22:49:50 ➜ @VRNHN
De brandweer heeft het sein brand meester gegeven. Er is een team van specialisten op locatie om de stabiliteit van het gebouw te onderzoeken. Hulpverleners wachten op hun sein dat zij het pand veilig in kunnen. Daarna doorzoeken zij zo snel mogelijk de twee getroffen appartementen en de naastgelegen woningen om uit te sluiten dat nog personen aanwezig zijn.
23:45 uur ➜
De Rode Kruis vrijwilligers komen aan bij het gemeentehuis en nemen een deel van de taken over, waaronder een aanvullende registratie. Ook gaan degenen van het Rode Kruis die zijn getraind om psychosociale bijstand te verlenen, in gesprek met de bewoners. OvD Mark ziet dat het team impact heeft. “Hoge toegevoegde waarde”, noteert hij voor zichzelf.
00:00 uur ➜
De bewoners die nergens terecht kunnen om te overnachten, kunnen in de eerdergenoemde hotelkamers terecht. Vanuit de sectie Crisiscommunicatie brengen Killian en Yolanda dit bericht om 00.08 uur naar buiten. “Door de complexiteit van het incident en de onzekerheid konden we lange tijd nauwelijks een handelingsperspectief bieden”, zegt Killian. Yolanda beaamt dat. “Heel vaak was het wachten of een bericht naar buiten kon. Iedereen zocht duidelijkheid en bevestiging. Maar die was er gewoonweg lange tijd niet.”
00:13 uur ➜
De brand is helemaal geblust.
00:13:27 ➜ @VRNHN
De brand is inmiddels geblust. Bij het appartementencomplex wordt een kraan ingezet om brokstukken te verwijderen en ondersteuning te bieden bij het stutten van de vier getroffen appartementen.
01:15 uur ➜
In het gemeentehuis gaan de lichten uit van de ruimte waar het informele beleidsteam zat. Buiten staat een rij auto’s en taxi’s te wachten om mensen naar hotels of elders te vervoeren. Communicatieadviseur Sylvia ziet de voertuigen staan als ze naar huis gaat. Ze is zeer tevreden over de samenwerking met het crisisteam van de veiligheidsregio.
01:30 uur ➜
Ook OvD Mark verlaat het gemeentehuis en meldt zich op de plaats van het incident, waar de hulpdiensten afschalen. Samen met collega Björn vult hij het overdrachtsformulier voor de gemeente in. Rond 03.00 uur is hij thuis.
02:21 uur ➜
De sectie Crisiscommunicatie sluit de berichtgeving op de crisispagina van de veiligheidsregio af met het bericht dat de bewoners ook de volgende dag nog niet terug naar hun woning kunnen. Daarna doet de sectie de lichten uit in het gebouw. De andere secties zijn dan al geruime tijd weg. “Ons laatste bericht stond al even klaar, maar kon lange tijd niet online omdat we moesten wachten op de uitkomst van diverse overleggen”, kijkt Yolanda terug.
02:21:39 ➜ @VRNHN
Het is nu duidelijk dat de bewoners ook morgen nog niet terug naar hun woning kunnen. Het terrein wordt afgezet met hekken en de hulpdiensten vertrekken. De stutwerkzaamheden gaan vannacht door. Vrijdag 11 april bij daglicht gaat de politie nader onderzoek doen. De inzet van de veiligheidsregio wordt afgesloten.
Einde berichtgeving.
09:30 uur ➜
Er wordt afgeschaald naar GRIP 0. De volgende ochtend komt het Regionaal Operationeel Team (ROT) weer in Alkmaar bij elkaar om af te ronden. Het ROT vult het overdrachtsformulier van het CoPI (crisisteam ter plaatse) aan en draagt over aan de gemeente. In de overdracht wordt o.a. geadviseerd over het organiseren van een bewonersbijeenkomst.
12:00 uur ➜
De veiligheidsregio draagt de woordvoering over aan de gemeente.
