SPOC: MET EN VAN ELKAAR LEREN

Nieuwe online impulsen voor vakbekwaam blijven en worden

In opdracht van en in nauwe samenwerking met Veiligheidsregio Noord-Holland Noord ontwikkelde Good Work Personnel Development een SPOC: een Small Private Online Course. In deze online leeromgeving speelt met name de sociale interactie een rol. In de eerste pilot van zes weken lag de focus op natuurbranden.

Frans Anthonisse van afdeling Risico- en Crisisbeheersing van VRNHN was opdrachtgever. In nauwe samenwerking met Good Work Personnel Development werd de SPOC ontwikkeld.

Frans vertelt: “We zochten naar nieuwe manieren om kennis over te dragen, om te zorgen dat het geleerde echt zou beklijven. En dat in combinatie met het feit dat de teamleden door het wegvallen van fysieke trainingen en oefeningen de afgelopen periode elkaar veel minder vaak hebben gezien. We wilden dus dat men al eerder in het proces in contact met elkaar zou komen zodat samen toegewerkt kon worden naar de afsluitende online thema oefening. Toen zijn we op een SPOC uitgekomen.”

“Deze SPOC was een heel nieuw initiatief. Maar onze eigen eerste indrukken en de reacties die we hebben ontvangen, waren positief”, zegt Dennis van Heerden van Good Work Personnel Development. “Wat we hebben gedaan, is echt helemaal nieuw, een doorontwikkeling van bestaande digitale leermethoden, met natuurlijk heel veel input van de veiligheidsregio en de betrokken partners Staatsbosbeheer en PWN (via een werkgroep die hier speciaal voor was gevormd, red) en eigenlijk in no-time gebouwd en gerealiseerd. Maar wat ons betreft was het een geslaagde pilot.”

Leertraject

De SPOC is geen traditionele online leeromgeving. Het is een thematisch leertraject, waarbinnen gedurende zes weken elke week een nieuwe ‘fase’ wordt opengezet en toegankelijk gemaakt. Het is tegelijkertijd een platform dat erop is gericht in een gesloten netwerk met en van anderen te leren. Deelnemers kunnen er de voor hun vakbekwaamheid relevante informatie uithalen, ze kunnen met elkaar in gesprek en vragen stellen aan experts.

“Dat zijn voor het thema natuurbrand deskundige collega’s van onder meer brandweer, bevolkingszorg, functionarissen van Staatsbosbeheer en PWN en landelijke experts op dat vlak. Het is van grote meerwaarde dat het gelukt is zo’n ring van experts te creëren, bij wie de deelnemers direct hun vragen kwijt kunnen”, vertelt Frans Anthonisse.

“Door de dialogen leren de deelnemers misschien wel meer. En dat is natuurlijk waarop je hoopt”, vult Dennis van Heerden aan. “Kenmerkend voor het zogenoemde ‘social learning’ is dat veel meer kan ontstaan dan je initieel aanbiedt.”

“Door de dialogen leren de deelnemers misschien wel meer. En dat is natuurlijk waarop je hoopt”

Dialoog

“Als je kijkt naar het oefenprogramma van vorig jaar, dan zag je vaak dat deelnemers een oefening in- en uitvlogen en vervolgens waren verdwenen, terwijl de vraagstukken ín een oefening complex kunnen zijn”, aldus Dennis van Heerden. “In de SPOC zag je dat er gaandeweg veel meer dialoog op gang kwam. De Leider CoPI zocht een week voor de oefening met de casus contact met zijn ploeg om te kijken waar iedereen binnen zijn eigen expertisegebied stond qua kennis en preparatie. Moet er nog iemand worden bijgespijkerd? Op welke punten? Hoe zorgen we dat dat gebeurt? Dat zijn elementen die in mijn ogen écht kunnen helpen het oefenrendement naar een hoger niveau te brengen. Vakbekwaam worden en blijven krijgen op deze manier hele nieuwe impulsen.” In de SPOC kwamen alle processen rondom een incident aan de orde, ook processen waar in oefeningen niet altijd tijd voor is, zoals de overgang naar de nafase. “Om daar meer inzicht in te krijgen, hebben we voor de SPOC een filmpje opgenomen met één van de 17 burgemeesters van de regio”, licht Frans Anthonisse toe. “De burgemeester vertelt wat er op de gemeente afkomt tijdens en na een grote brand of incident en waarom een goede overdracht door het CoPI zo belangrijk is. Dat maakt natuurlijk veel meer indruk dan zo’n verhaal van papier lezen.”

In de eerste maanden van dit jaar organiseren we voor leden van het CoPI, aangevuld met boswachters van PWN en Staatsbosbeheer, zogenaamde SPOC’s (Small Private Online Course). Binnen het thema natuurlijke omgeving ligt de focus voor het CoPI op multidisciplinaire dilemma’s en aspecten bij natuurbrand. Een SPOC kenmerkt zich door het feit dat het geheel online gebeurt op een digitaal platform waar de deelnemers elkaar ontmoeten. Asynchroon van elkaar doen ze kennis op, creëren ze content voor elkaar of bespreken ze samen (synchroon leren) een table-top of draaien een online oefening. Daarnaast voorziet de SPOC omgeving in het op verschillende manieren ontsluiten van kennis, denk aan een podcast, een filmpje een animatie, een e-learning of een bibliotheek met daarin planvorming en onderzoeksrapporten. De groepen worden in een traject van zes weken omgeven door een ring van experts, een zogenaamde Q&A-ring.

MARK NEESEN: BETER GEWORDEN IN UITOEFENEN TAAK OVD

“SPOC is wat mij betreft blijvertje”

“Tot de coronatijd hadden we echte oefeningen. Dan heeft iedereen een bepaalde rol en werk je met bijna levensechte scenario’s. Alle kolommen draaien mee en elk element zit tegen de realiteit aan. Dat haal je niet online, hoe goed je je best ook doet. Maar dat betekent niet dat online niets toevoegt.”

Aan het woord is Mark Neesen, in het dagelijks leven medewerker civiele techniek bij de gemeente Opmeer en daarnaast Officier van Dienst in het Expertteam Bevolkingszorg. Hij nam deel aan de eerste SPOC over natuurbranden en draaide daarnaast mee in een online CoPI-oefening. “Als we met het CoPI oefenen in de Mobiele Commando Unit, dan benadert dat de werkelijkheid. Je hebt het centraal overleg en daarnaast veel bilateraaltjes. Online is dat moeilijker. We zaten weliswaar met z’n allen in dezelfde Teams-sessie, maar als je iemand wilde spreken dan moest je steeds naar een andere ruimte. En soms zat degene die je zocht daar dan, maar soms ook niet. Het is heel anders. Maar na afloop kwam ik wel tot de conclusie dat het werkt. Het is een hele goede tweede optie. Er liep bijvoorbeeld een waarnemer mee en die kwam na afloop meteen met tips & tops.”

“Dan heeft die een vraag, dan die, en samen kom je steeds wat verder”

Positief

Positief is hij zeker ook over de SPOC. “Daar zit een chatfunctie in en dat is belangrijk, want het helpt je van elkaar te leren. Dan heeft die een vraag, dan die, en samen kom je steeds wat verder. De SPOC is een grote vergaarbak van informatie, waarvan ik als OvD-Bz veel niet tot me hoef te nemen omdat het ver van mijn taak afstaat. Maar al pratend over verschillende onderwerpen steek je veel op en dat helpt soms ook binnen mijn eigen vakgebied dingen in een ander perspectief te plaatsen.” Een ander voordeel is dat deelnemers in hun eigen tijd en tempo de belangrijke onderdelen kunnen oppakken, zegt Mark Neesen. “En dat er ‘en passant’ ongelooflijk veel relevante vragen en weetjes passeren. Bijvoorbeeld: wie mag bij welk GRIP-niveau opdracht tot een NL-Alert geven? Dat zijn echt dingen waar je iets aan hebt en dat dit soort online tools een meerwaarde geeft. Daarnaast zitten er oefenscenario’s in waarbij alle kolommen echt vol aan bod komen en je ook écht aan de bak moet. Ik zie de SPOC ook wel als een blijvertje. Het kan echt een deel overnemen waarvoor we vroeger fysiek bijeenkwamen. Niet alles, maar wel een deel. Ik denk dat ik door deze SPOC beter ben geworden in het uitoefenen van mijn taak als OvD.”