Expertteam oefent incident met gemeente Hoorn
“Nuttig, concreet en zeer leerzaam”
Meer dan nuttig, concreet en zonder meer leerzaam. Als ‘kersvers’ AOV’er bij de gemeente Hoorn schoof Dalila Rubio Sanchez afgelopen zomer aan bij een oefening van het expertteam met de lokale bevolkingszorgorganisatie van de gemeente Hoorn. “Abstracte zaken die je in de training meekrijgt werden ineens heel concreet.”
Dalila Rubio Sanchez begon afgelopen april als AOV’er bij de gemeente Hoorn en had er, zegt ze zelf, eigenlijk geen moment bij stilgestaan dat bevolkingszorg-gerelateerde zaken bij haar takenpakket hoorden. “Eigenlijk was de hele wereld van de veiligheidsregio mij redelijk onbekend. Ik ben juridisch geschoold en werkte hiervoor bij een advocatenkantoor dat zich vooral met strafrecht bezighield. Een totaal andere wereld – en na een aantal jaren voor mij iets te smal en te beperkt. Ik zocht iets breders, eigenlijk ook met meer maatschappelijke relevantie. Dat heb ik hier wel gevonden.”
Na haar start bij de gemeente Hoorn volgde ze een basisopleiding die haar op hoofdlijnen inwijdde in de wereld van de rampenbestrijding, crisisbeheersing en de bijbehorende processen op het gebied van bevolkingszorg. “Een week voor de oefening had ik die opleiding afgerond. Qua timing kon het eigenlijk niet beter.”
Ontruiming
Het scenario van de oefening draaide om een denkbeeldige brand bij een wooncomplex voor senioren in Hoorn, inclusief een noodzakelijke ontruiming van het gebouw en een verplaatsing van de evacués naar een opvanglocatie. Daarnaast kwam bij de brand asbest vrij en was sprake van vrijkomend blauwzuurgas. In het Hoornse stadhuis zaten in drie verschillende ruimtes drie partijen gereed: het gemeentelijke crisisteam, het Expertteam Bevolkingszorg inclusief sectie en een responseteam dat voor tegenspel zorgde en onder meer een hulplijn vormde als bijvoorbeeld extra middelen of andere partijen nodig waren. Ook zorgde het voor informatieverstrekking vanuit CoPI en ROT.
Dalila was adviseur in het gemeentelijk crisisteam. “Het was een GRIP-1, beginnend GRIP-2 incident. Mijn rol was daardoor nog relatief beperkt. Ons team werd via de contactpersoon gemeente vooral geïnformeerd vanuit het expertteam. Daarnaast kwamen er vragen over een mogelijke opvanglocatie. Je kon echt merken dat het expertteam in de warme fase uitvoerend gezien het initiatief heeft en de gemeente daarin ondersteunend werkt en faciliteert.”
“Dergelijke oefeningen zouden best vaker mogen”
Bewust
Hoewel ze het als adviseur niet heel druk had, was de oefening bijzonder leerzaam, zegt ze terugblikkend. “Iedereen pakte zijn rol en taak heel serieus op en dan wordt het ineens heel concreet”, zegt ze. “Daarnaast werd in deze oefening duidelijk dat goede communicatielijnen tussen de partijen écht de crux zijn en dat het belangrijk is dat iedereen zich heel bewust is van zijn rol. De contactpersoon gemeente was heel erg van het handelen en doen, maar dat is in de warme fase écht de taak van het expertteam. Dat is achteraf bijvoorbeeld ook nadrukkelijk besproken. Weet wat je rol is en blijf daarbij.”
Een belangrijk pluspunt was ook dat mensen met minder ervaring en collega’s voor wie het lang geleden was bij de oefening konden aanschuiven. “Ik had bijvoorbeeld mensen uit de buitendienst uitgenodigd. Zij hebben soms geen idee hoe de hazen lopen bij rampen- en crisisbestrijding. Doordat zij aanschoven bij het crisisteam werd dat veel inzichtelijker voor ze.”
Wat haar betreft “zouden dergelijke oefeningen best vaker mogen. We hebben in Hoorn zelden te maken met GRIP2-incidenten en op papier weet iedereen misschien best wel hoe het zit, maar de praktijk is aanmerkelijk weerbarstiger. Voor mij was de oefening ook een eyeopener, in die zin dat ik denk dat het goed is als wij intern ook meer oefenen en als we informatiebijeenkomsten houden over rampen- en crisisbestrijding in zijn algemeenheid. Bepaalde afdelingen komen er bijzonder weinig mee in aanraking. Los daarvan denk ik dat trainingen voor nieuwe collega’s in de buitendienst of op communicatie heel nuttig zijn. Zij hebben vaak niet veel achtergrond met dit onderwerp. Zo heb ik bijvoorbeeld ook een training piket rampen- en crisisbestrijding aan nieuwe wethouders gegeven. Zij kunnen als locoburgemeester zomaar in een positie komen te zitten waarop ze nu zijn voorbereid.”
Foto: Ariane van Menen
“Je bent weer even scherp”
Ambtenaar Openbare Orde en Veiligheid (AOV) in Koggenland Ariane van Menen deed in verschillende rollen mee aan twee oefeningen. Ze was AOV’er bij de oefening in haar eigen gemeente en maakte bij de oefening in Hoorn als coördinator acute zorg / herstelzorg deel uit van het Expertteam Bevolkingszorg. Ze blikt tevreden terug.
“Elke oefening levert leerpunten op. Belangrijk nu vond ik vooral dat we na de oefening in Koggenland weer even scherp waren op het belang om de interne crisisorganisatie warm te houden. Om ervoor te zorgen dat we tenminste eenmaal per jaar oefenen met het gemeentelijk beleidsteam (GBT, red.). En dat alle piketfunctionarissen ook eens per jaar worden benaderd, zodat iedereen zich bewust blijft van zijn taak.”
Het oefenscenario in Koggenland was in hoofdlijnen gelijk aan dat in Hoorn. “Wij hebben een aantal mensen in de buitendienst laten meekijken met het GBT, ook omdat wij toen al wisten dat zij vanaf 1 oktober als Contactambtenaar Gemeente op hard piket zouden komen te staan, net als overigens de Contactpersoon Gemeente en de AOV’er. Voor een kleine gemeente is dat redelijk uniek. We hebben het rond gekregen doordat we met name op AOV-gebied samenwerken met Opmeer.”
Volgens haar is de oefening in Koggenland goed ontvangen. “Iedereen vond sowieso dat het veel meerwaarde had een keer ‘live’ te oefenen met het Expertteam Bevolkingszorg, zeker omdat het een goede indruk geeft van hoe het in de praktijk kan gaan.” ‘Overall’ vond de ze oefening goed gaan, “al ging het schakelen aanvankelijk wat moeizamer. Maar dat kan ermee te maken hebben dat we een kleinere organisatie vormen.” Hoe dan ook zag je dat het echt cruciaal is dat je afstemt wie wat doet, zodat iedereen zijn rol goed kan pakken en invullen.
Als AOV’er was ze bij de oefening in Koggenland “licht zoekende’ naar haar precieze rol, iets waar ze als lid van het Expertteam in Hoorn minder last van had. “Daar had ik het alleen maar ongelooflijk druk. Ik heb daaruit geconcludeerd dat je als gemeente, of als AOV’er, in de warme fase ook zelf het Expertteam kunt opzoeken. Je hoeft niet af te wachten, je kunt ook aangeven: hé, hier ben ik, kan ik iets doen? Dat is wel een punt dat ik heb meegenomen uit die oefening.”