
Communicatieadviseurs uit Zaanstreek-Waterland vallen tijdelijk in
“Samenwerking werpt vruchten af”
Inge Marijnissen en Sevgi Extra waren in het eerste kwartaal van 2022 stand-in als communicatieadviseur Regionaal Operationeel Team (CAROT) in Noord-Holland Noord. Ze vertellen kort over hun ervaringen.
“Eind 2021 kregen wij de vraag of we in het nieuwe jaar een aantal piketweken konden meedraaien, zodat Noord-Holland Noord in de gelegenheid was het huidige team weer compleet te maken”, vertelt Inge. “We hebben toen al vrij snel aangegeven dat dat geen probleem was. Daarbij speelde mee dat we op het gebied van bevolkingszorg* binnen de veiligheidsregio’s al vrij intensief samenwerken. We stemmen veel af en doen veel al op dezelfde manier. Dat maakt het gemakkelijker om in te schuiven. Je kunt je eigen ding doen op de manier die je bent gewend. Het enige verschil is dat je het gebied en de mensen minder goed kent. Maar dat is te overzien.”
Als ze achteraf één conclusie kunnen trekken, dan is het dat de samenwerking vruchten afwerpt, zegt Sevgi. “Daarnaast was het goed om elders in de keuken te kunnen kijken. Wat ons daarbij is opgevallen zijn de vaste briefings met de piketploegen op maandagmiddag in Noord-Holland Noord: eerst een half uurtje in multi-verband, daarna nog een half uurtje met de kolom van Bevolkingszorg. Dat werkt ongelooflijk prettig. Je ziet wie die week allemaal op piket staan en met wie je moet schakelen.”
(*) crisiscommunicatie is een belangrijk proces binnen bevolkingszorg
“We stemmen veel af en doen veel al op dezelfde manier. Dat maakt het gemakkelijker om in te schuiven”
Nuttig
Door de briefing ben je er bovendien meteen van doordrongen dat je die week op piket staat, vult Inge aan. “Het vraagt meteen meer van je. Je moet even stilstaan bij de piketfunctie, je neemt door wat er die week speelt, wat er mogelijk op je af komt. Wij hebben het allebei als zeer nuttig ervaren en ook meteen meegegeven richting ons eigen team. Wij hebben dergelijke briefings nog niet.”
Tweemaal kwam er een pre-ROT op hun pad tijdens het eerste kwartaal: eenmaal vanwege een potentieel (en later bevestigd) geval van vogelgriep, eenmaal vanwege de naderende storm Eunice. “De gang van zaken rond de storm heeft aangetoond dat samenwerken goed is, maar dat er in zo’n geval als dit ook consequenties zijn. Bij zo’n calamiteit wil je vooral ook in je eigen regio zijn, want daar heb je je vaste taken”, aldus Sevgi. “En je kunt jezelf nu eenmaal niet opdelen. Uiteindelijk viel het mee, want het is geen grote GRIP geworden. Maar het was wel een aha-moment.”
Leerzaam
Allebei kijken ze meer dan tevreden terug op hun ‘interimtijd’ in Noord-Holland Noord. “Het was fijn om de werkwijze mee te krijgen bij een organisatie die hetzelfde doet als wij”, zegt Inge. “Daarnaast was het goed om te ervaren dat we door de samenwerking en afstemming moeiteloos kunnen meedraaien. Persoonlijk vond ik het ook heel leerzaam om bij een andere veiligheidsregio te kunnen meedraaien in een ROT. Het was een dikke plus om te zien hoe het eraan toegaat. Je pikt altijd dingen op.”
Zij kunnen aan de lijn komen...
Het Expertteam Bevolkingszorg bestaat uit ruim vijftig mensen. In Code Oranje stellen wij elke keer twee mensen voor die je overdag of ’s avonds aan de lijn kunt krijgen. Dit keer spreken we met Carola Keesom, Inge Westrus, Astrid Schoo en Suzanne Moeskops. Vier nieuwe adviseurs die zorgen dat ons team weer compleet is.
Carola Keesom (51)
- Communicatieadviseur sociaal domein werkorganisatie De BUCH
- Communcatieadviseur Regionaal Operationeel Team (ROT)
Inge Westrus (48)
- Webcoördinator en communicatieadviseur gemeente Medemblik
- Communicatieadviseur Regionaal Operationeel Team (ROT)
Ik houd wel van een beetje dynamiek
Ze werkte als journalist en als freelance communicatieadviseur voordat ze in 2021 in dienst trad bij De BUCH. Daar maakte ze begin dit jaar kennis met de veiligheidsregio, toen ze deel uitmaakte van het crisisteam rond de opvang van Oekraïense vluchtelingen in de vier gemeenten. “Er ging een wereld voor me open.” Carola: Achteraf, zegt ze, is het misschien wel een beetje vreemd dat ze nooit goed wist wat de veiligheidsregio deed. “Ik hoorde de naam wel eens vallen en in grote lijnen kon ik me er wel een voorstelling van maken, maar echt een goed beeld had ik er niet van. Dat veranderde door de Oekraïnecrisis.”
Want daardoor ontstonden de eerste contacten, werd het beeld scherper en was er meteen belangstelling toen ze hoorden dat mensen met een communicatieachtergrond werden gezocht. “Eerst heb ik het voorgelegd in ons team. Vervolgens heb ik met mijn manager overlegd, want je moet wel de ruimte en de tijd krijgen om zo’n taak te vervullen. Die zei: ‘Zeker doen, daar ga je veel van leren’. En daar plukt mijn werkgever natuurlijk ook de vruchten van.”
Uitgesproken veel affiniteit met zaken als maatschappelijke veiligheid had ze nooit. “Die belangstelling is echt ontstaan ten tijde van de Oekraïnecrisis, toen we opvang moesten regelen. Toen zag ik hoe groot de maatschappelijke impact was en ontdekte ik hoe leuk ik het vind om snel te moeten reageren en handelen. En dat zijn natuurlijk ook elementen in het werk van de communicatieadviseur van het ROT. Het moet – langdurige crises buiten beschouwing gelaten – snel gebeuren. En je moet feilloos kunnen schiften wat je wel en niet moet doen. Ik houd wel van een beetje dynamiek. En die zit er voldoende in.”
“Het ophalen en brengen van informatie is cruciaal tijdens een crisis”
Van de veiligheidsregio is ze het afgelopen jaar alleen maar onder de indruk geraakt. “Veel kennis, veel expertise, een geoliede machine. Daarnaast is het buitengewoon interessant en leerzaam om te zien wat er allemaal achter de schermen gebeurt. Op het gebied van hulpverlening, maar ook op het gebied van communicatie en crisiscommunicatie. Er is in dat verband een wereld voor me opengegaan.”
De opleiding die ze volgde om als ‘CAROT’ aan de slag te kunnen gaan was meer dan leerzaam, zegt ze. Voor de oefeningen geldt hetzelfde. “We oefenen heel veel. En heel realistisch. Het gaat er heel serieus aan toe, het is absoluut geen toneelspel. En er ontstaan levensechte situaties, bijvoorbeeld als communicatie te lang op informatie moet wachten. Dan gaat er niets naar buiten en dat is niet handig, want dan tast de bevolking in het duister. Andersom geldt hetzelfde. De mensen in het ROT zitten bij elkaar om te beslissen op basis van informatie die binnenkomt. Die voeding is van enorm belang. Het ophalen en brengen van informatie is cruciaal tijdens een crisis. En ik vind het supermooi om een schakel in dat proces te zijn.”
Het is mooi iets relevants te doen
Ze schreef verhalen voor zakenbladen, raakte verzeild in de wereld van de websitebouw en rolde met die kennis in 2007 zo de gemeentewereld in. Ze werkte in Den Helder en Langedijk voordat ze in 2016 in Medemblik belandde. Daar ging Inge Westrus al snel ook voor de veiligheidsregio aan de slag. “Het is mooi iets relevants te doen.” Inge: “Ik heb altijd wel iets met veiligheid gehad. Toen ik in 2007 bij de gemeente Den Helder ging werken en te horen kreeg dat ik deel ging uitmaken van een vrijwillige pool van communicatieadviseurs die bij crises konden worden opgeroepen, vond ik dat prima. Later bij Langedijk ook. Ik volgde cursussen, kreeg trainingen – en tegelijkertijd was de vrijwilligheid voor mij een prima basis om er langzaam in te groeien.”
“Ondanks het gevoel van betrokkenheid was het lange tijd een beetje een ver-van-m’n-bed-show. De veiligheidsregio was ook een instituut dat gevoelsmatig op grote afstand stond. Maar dat veranderde van het ene op het andere moment toen ik werd gealarmeerd vanwege een grote brand. Ineens was ik heel dankbaar voor al die cursussen en trainingen. Ik wist exact wat we moesten doen, de paniekstand was eraf. En de veiligheidsregio – tot dat vooral iets leuks naast mijn werk – was ineens een hele nuttige, waardevolle organisatie.”
“Toen ik bij de gemeente Medemblik aan de slag ging, kwam diezelfde veiligheidsregio aanvankelijk weer op afstand te staan. Er was geen deelname aan de vrijwillige pool en bovendien begon ik meer aan de web- dan aan de communicatiekant. Maar niet veel later werd ik gebeld door een oud-collega van de gemeente Langedijk, die inmiddels was overgestapt naar de veiligheidsregio. Zij vertelde me dat er communicatieadviseurs nodig waren en vroeg me of het niets voor mij was.”
“In elke dag zit wel een crisis van miniformaat waarin ik de knowhow kan toepassen. Heel nuttig”
“Ik heb de boot eerst afgehouden, maar zwichtte eigenlijk toch al snel. Ik merkte dat ik het plezierig vond iets te doen met meer maatschappelijke relevantie. Het is fijn het gevoel te hebben iets nuttigs te doen en me tegelijkertijd vakinhoudelijk verder te ontwikkelen. Want dat is wel nadrukkelijk een onderdeel van het werk als ‘CAROT’: het is specifieke materie. Crisiscommunicatie is een behoorlijk uniek domein binnen het communicatievak – en ook iets waar je in bredere zin de vruchten van plukt. In elke dag zit wel een crisis van miniformaat waarin ik de knowhow kan toepassen. Heel nuttig.”
“Ik heb tot nu toe nog geen inzet gehad. Maar we oefenen regelmatig en dat gebeurt zeer realistisch. Tijdens die oefeningen merk ik ook dat je eigenlijk nooit uitgeleerd bent. Je kunt alles goed onder de knie hebben, maar situaties en scenario’s zijn elke keer weer anders, net als de partners waarmee je te maken kunt hebben. Het is wat dat betreft buitengewoon leerzaam. Ik hoop het nog lang te kunnen doen.”
Astrid Schoo (39)
- Communicatieadviseur gemeente Koggenland
- Communicatieadviseur Regionaal Operationeel Team (ROT)
Suzanne Moeskops (30)
- Adviseur communicatie Veiligheidsregio Noord-Holland Noord
- Communicatieadviseur Regionaal Operationeel Team (ROT)
Je zou het jezelf moeten gunnen
Ze had als gemeentelijk communicatieadviseur amper een beeld van de veiligheidsregio, tot ze medio 2021 de vrijwillige communicatiepool instroomde. Toen ging er een wereld voor haar open. Inmiddels heeft ze “er veel meer mee”, zegt ze. En bovendien: “Je leert zó ongelooflijk veel.” Astrid: “Het is begonnen toen Yildiz Jonkers in 2020 tijdelijk op de communicatieafdeling van de gemeente Koggenland werkte. Zij is naast haar werk hoofd crisiscommunicatie bij de veiligheidsregio en gooide een balletje op. Ik ben in 2021 gaan meedraaien in de vrijwillige pool pers & publieksvoorlichters. Ik heb geen inzetten gehad, maar er waren wel volop cursussen en oefeningen. De veiligheidsregio was tot dan toe voor mij vooral de club waar de brandweer onder valt en die de crises en rampen doet. Pas toen ik binnen was werd me duidelijk hoeveel expertise, kennis en knowhow er zit – en hoe breed het takenpakket is. Het is een hele interessante organisatie, waar veel meer gebeurt dan veel mensen zich realiseren.”
“Het gekke is: de wereld van zorg en hulpverlening heeft me altijd geboeid, alleen heb ik nooit de link met de veiligheidsregio gelegd. Het onvoorspelbare past bij me. Ik heb het graag druk en het idee dat er altijd iets kan gebeuren geeft gezonde spanning. Ik word wel blij van een beetje dynamiek.”
“Ik vind het heel veel toevoegen voor mezelf. Het is iets waarvan ik zeg: je zou het jezelf moeten gunnen”
Eind 2021 werd ze benaderd voor de functie van ’CAROT’ – communicatieadviseur in het Regionaal Operationeel Team (ROT). “Ik draai in deze piketfunctie sinds juni dit jaar mee en ik moet zeggen: het is niet alleen leerzaam, maar ook écht van toegevoegde waarde in het dagelijkse werk. Prioriteiten stellen, focussen en snel schakelen. Na afloop van een training of oefening ben ik echt leeg, maar ook heel blij. Ik leer elke keer weer ongelooflijk veel van het samenwerken met zoveel verschillende partijen. Ik begrijp ook écht niet waarom teams van sommige gemeenten hier niet of nauwelijks bij zijn betrokken. Onderschat de meerwaarde niet! Ik vind het ook heel veel toevoegen voor mezelf. Het is iets waarvan ik zeg: je zou het jezelf moeten gunnen.”
Echte inzetten had ze nog niet gedraaid, tot 27 oktober in Den Helder-Zuid een bloembollenbedrijf in rook opging. “Ik viel met mijn neus in de boter, maar ik kijk er met een goed gevoel op terug. Ik had Roos Bastiaan als back-up en hoofd crisiscommunicatie, zij is een ongelooflijk goede, ervaren collega. Naarmate de avond vorderde, realiseerde ik me hoe goed het was dat zij onze communicatiestaf al relatief vroeg had opgeschaald. Ik vond de teamgeest sterk, we deden het met z’n allen. Wat mooi was: de ochtend erna belde operationeel leider Barry Visscher van het ROT om te vragen hoe het met me ging." Ook Evelien Tromp nam - als piketverantwoordelijke voor de groep communicatieadviseurs ROT - contact op met Astrid. Dit met als doel om na te gaan hoe de crisisfunctionaris het heeft ervaren (nazorg eigen personeel) en om direct al de eerste leerpunten te bespreken. "Dat vond ik bijzonder attent en collegiaal. Het onderstreepte de teamspirit. Het was een pittige, spannende avond, maar ik ben blij dat ik het heb meegemaakt. Deze ervaring kan ik meenemen naar een volgende keer.”
Leuk om in het diepe te worden gegooid
Ze snuffelde sinds 2017 op verschillende momenten als stagiaire, trainee en invalkracht aan de veiligheidsregio en kwam afgelopen september dan ‘eindelijk’ vast in dienst. Haar hart heeft ze verpand aan de brandweer, maar crisiscommunicatie is voor Suzanne Moeskops een minstens even fascinerend terrein. “Het is een extra uitdaging.” Suzanne: “Ik werk hier nu een paar maanden en ik voel me ongelooflijk op mijn plek. Ik zat hiervoor bij een verzekeringsmaatschappij. Daar was de uitdaging na een aantal jaren langzaam aan het wegebben. Het zijn verschillende werelden, niet met elkaar te vergelijken. Verzekeringen zijn een redelijk afgebakend terrein. Dit is een grotere organisatie, het werk is veelzijdiger. Daarnaast is het gevoelsmatig mooi om bij een hulpverleningsorganisatie te werken. Ik voel veel betrokkenheid bij de regio en de inwoners.”
“De brandweer heb ik in mijn hart gesloten toen ik hier vijf jaar geleden als stagiaire een tijd werkte. Het is een ontzettend leuke club, fijne, pragmatische mensen met een no-nonsense mentaliteit, ongeëvenaarde humor en buitengewoon prettig in de omgang. Daarnaast staat de brandweer garant voor werk- en vakinhoudelijke uitdagingen. Er speelt ongelooflijk veel, ook richting de toekomst. Ik hoefde ook niet lang na te denken toen ik ontdekte dat op de afdeling communicatie van de veiligheidsregio een vacature was voor een baan waarin het accent sterk op de rode kolom ligt.”
“Je haalt wat buiten gebeurt naar binnen en brengt naar buiten wat binnen gebeurt”
“Al in de opzegtermijn van mijn vorige werk werd ik vanuit de veiligheidsregio gepolst of ik ervoor voelde naast mijn toekomstige baan een rol in de crisiscommunicatie op te pakken. Daar heb ik eigenlijk meteen volmondig ja op gezegd. Het is een totaal ander deelterrein van mijn vak, waarin ik nog enorm veel kan leren. Het geeft een extra dimensie. Daar komt bij dat ik het altijd leuk vind in het diepe te worden gegooid. Het is spannend. Dat vind ik mooi.”
“De functie van CAROT – communicatieadviseur ROT – sprak me direct aan. Je bent in het ROT de enige van communicatie, je hebt een onmisbare rol. Je haalt wat buiten gebeurt naar binnen en brengt naar buiten wat binnen gebeurt. Het is echt een scharnierfunctie, op een cruciale, centrale positie in de crisiscommunicatie, met de verantwoordelijkheid zodanige informatie aan te dragen dat op basis daarvan besluiten kunnen worden genomen. Het gaat echt wel ergens over. Dat stimuleert.”
“Ik heb mijn opleiding tot CAROT inmiddels afgerond, nog geen inzetten gehad, maar wel al een aantal oefeningen meegedraaid. Daarin merkte ik al snel dat de functie me op het lijf is geschreven, maar dat er tegelijkertijd nog ongelooflijk veel te leren is. Wie doet wat? Hoe pas ik in die dynamiek? Hoe stel ik me op? Waar ga ik wel over? Waar ga ik niet over? Er is een wereld te ontdekken. Daar zie ik enorm naar uit.”